Uyuşturucu madde kullanımının, binlerce yıldır insanlığı etkilediğini, unsur kullanım bozukluklarının bugün de karmaşık psikiyatrik durumlardan biri olduğunu tabir eden İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Beğenilen Gündoğdu Meydaneri, bağımlılığı; “maddenin kişinin sıhhatini, gündelik yaşantısını, toplumsal alakalarını, genel olarak hayatını olumsuz manada etkilemesine karşın kişinin husus kullanımını sürdürmesi ve maddeyi bırakamaması” olarak tanımladı.
Bağımlılığın, başta beynin ödül merkezi olarak bilinen alanı olmak üzere; öğrenme, hisler, dürtü kontrolü, muhakemeden sorumlu alanlarını da etkileyen bir rahatsızlık olduğunu lisana getiren Psikiyatri Uzmanı Beğenilen Gündoğdu Meydaneri, “Temelde kişiyi husus kullanımına iten ve bağımlılık oluşumuna neden olan durum; ruhsal (kişilik yapısı, baş etme marifetleri, vb), genetik yatkınlık, toplumsal etraf (maddeye ulaşılabilirlik, arkadaş grubu), biyolojik faktörlerin bir kombinasyonu olmakla birlikte; unsurun çeşidi, saflık derecesi üzere özellikleri de bu süreci tesirler. Bağımlılık yapan özellikte maddeyi alan her bireyde, bağımlı olma riski vardır” dedi.
“BAĞIMLI BİREY DENETİMİ KENDİSİNDE SANIR”
‘’Bir defa denemekle bir şey olmaz’’, ‘’Bir deneyeyim sonra bir daha almam’’ niyetleri ve merak duygusu ile unsura yönelen bireyin, bu süreçte denetimin kendisinde olduğunu ve isterse bırakabileceğini düşündüğünü vurgulayan Psikiyatri Uzmanı, “Kişi, husus ile oluşan hali tekrar deneyimlemek için duyduğu dilek ile birlikte tekrarlayan unsur alımına yine yönelir. Kısa müddet sonra bu durum denetimden çıkar, unsur kullanım sıklığı ve ölçüsü artar. Birey bu süreçte de bağımlılığını inkar ediyor, hala denetimin kendisinde olduğunu düşünüyor olabilir. Bu durumda, kişinin tedavi için profesyonel yardım alması gereklidir” dedi ve unsur bağımlılığından korunma ve kurtulmada ailenin tesirini şöyle anlattı:
AİLEYE DEĞERLİ ROL DÜŞÜYOR
“Tedavide öncelikle, bağımlılık durumunun hangi evrede olduğunun tespiti ile kişinin içgörüsünün, farkındalığının ve motivasyonunun arttırılması hedeflenir. En güzel tedavi programları; dikkatli bir kıymetlendirme sonrası bireye uygun olarak hazırlanmış ve kişinin gereksinimlerine yönelik (arındırma tedavileri, yoksunluk/zehirlenme belirtileri var ise bu durumlar için ilaç tedavileri) müdahale ve prosedürleri içeren, uzun devirli davranış değişikliği ve unsurdan uzak kalma motivasyonunu arttırmayı da hedefleyen tedavilerdir. Bu süreçte kişinin ailesine de, kıymetli misyonlar düşmektedir. Bu türlü bir tabloda, unsur bağımlılığı olan bireyi suçlamak yerine anlamaya çalışmak, yapmış olduğu yanlışlar üzerine yapan konuşmalarda bulunup tahlil seçeneklerine odaklanmak, sorumluluk vermek, ailesi olarak kişinin yanında olunduğunu hissettirmek ve onu aktif dinlemek bunlardan yalnızca bazılarıdır.
ÖMÜR UZUNLUĞU DENETİMDE TUTULMASI GEREKİYOR
Sonuç olarak unutulmaması gereken; bağımlılık, hayat uzunluğu gayret edilmesi gereken kronik bir rahatsızlıktır. Aktif bir tedavi ile düzelse de tedavi sonrasında kişinin, hayatı boyunca unsurdan uzak kalması gerekir. Aksi halde hususa hakikat atılan en ufak bir adım hastalığın nüksetmesine ve tüm sorunların tekrar yaşanmasına neden olacaktır.”